TULISAN JAWI PELOPOR KEILMUAN DI ALAM MELAYU: SATU KAJIAN AWAL

Jawi Script Precursor of Knowledge in the Malay World: An Early Study

Authors

  • SITI NURUL IZZA BINTI HASHIM Pusat Kajian Bahasa Arab dan Tamadun Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, Malaysia
  • ROZIAH BINTI SIDIK @ MAT SIDEK Pusat Kajian Bahasa Arab dan Tamadun Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, Malaysia.
  • IZZIAH SURYANI MAT RESAD @ ARSHAD Pusat Kajian Bahasa Arab dan Tamadun Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, Malaysia.

DOI:

https://doi.org/10.51200/manu.v32i2.3578

Keywords:

tulisan Jawi, keilmuan, alam Melayu, indikator, kearifan tempatan, Jawi script, knowledge, Malay world, indicator, local wisdom

Abstract

Keilmuan di alam Melayu mula berkembang pesat setelah kedatangan Islam dan melalui beberapa proses perkembangan sejarah. Sejarah tamadun Melayu telah membuktikan bahawa tulisan Jawi berjaya membangunkan keilmuan Melayu sehingga meniti arus kecemerlangan melalui didikan para ulama. Kajian ini bertujuan untuk mengkaji perkembangan tulisan Jawi sebagai indikator dalam pencapaian tamadun Melayu. Keseluruhan kajian ini menggunakan kaedah kualitatif menerusi analisis terhadap sumber primer dan sekunder. Kajian sejarah dan kajian dokumen turut dilakukan bagi memastikan kesahihan setiap maklumat yang dikemukakan dan menilai fakta yang ada. Hasil kajian mendapati tulisan Jawi telah memperkukuhkan budaya ilmu di alam Melayu dan menjadi bukti kearifan tempatan dalam pelbagai bidang. Selain itu, tulisan Jawi turut menjadi asas kepada pembentukan jati diri dan wadah intelektual versi alam Melayu. Implikasi kajian ini ialah tulisan Jawi merupakan satu sumbangan masyarakat Melayu tradisi yang berupaya menghasilkan pemikiran yang dapat digunakan sehingga kini dalam pelbagai keilmuan secara relatifnya komprehensif dan tidak terhad pada hubungan keagamaan sahaja.

 

Since the emergence of Islam in the Malay world, academic studies have been developed expeditiously through the historical development process. The history of Malay civilization proves that the Jawi script has succeeded in developing Malay knowledge as it thrives excellently through education from scholars. The purpose of this research is to study the development of the Jawi script as an indicator of the achievement of the Malay civilization. A qualitative approach through analysis on primary and secondary sources has been used throughout this research. Research on the history and documents have also been done to ensure the confirmation of each information that is submitted as well as to evaluate the facts. Results from the studies show that the Jawi script has strengthened the tradition of knowledge in the Malay world and become the proof of wisdom in many fields. Besides, Jawi script has also been fundamental to the formation of identity and intellectual. The implication of this study is Jawi script is a contribution to the tradition of Malay civilization which is capable of constructing the thoughts that can be used up till now in many knowledge areas relatively comprehensive and not limited to only religious relations.

Author Biography

IZZIAH SURYANI MAT RESAD @ ARSHAD, Pusat Kajian Bahasa Arab dan Tamadun Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, Malaysia.

 

 

References

Abdul Rahman, H. A. (1997). Pemikiran Islam di Malaysia: Sejarah dan aliran. Jakarta: Gema Insani Press.

Abdul Razak, S. (2010). Batu Bersurat Terengganu: Perspektif Matematik. Jurnal Matematik, 32(1), 1-15.

Adi Yasran Abdul Aziz, Wan Muhammad Wan Sulong, Hirman Mohamed Khamis & Norhafiza Alias. (2016). Penyeragaman sistem ejaan Jawi di negara Asean.

Jurnal Linguistik, 20(2), 26-32.

Ahmad Farid Abd Jalal, Rahimin Affandi Abdul Rahim, Siti Maimunah Hj. Kahal, Muhamad Sayuti Mansor, Ab Halim Ismail, Huzaimah Ismail, Muhammad

Ikhlas Rosele & Ahnaf Wafi Alias. (2018). Kitab Jawi sebagai asas tamadun Melayu Islam. Asian Journal of Environment, History and Heritage, 2(1), 153-169.

Ahmad Munawar Ismail & Mohd Nor Shahizan Ali. (2020). Mengenali kuantitatif & kualitatif dalam penyelidikan pengajian Islam. Bangi: Fakulti Pengajian

Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia.

al-Attas, S. M. (1972). Islam dalam sejarah dan kebudayaan Melayu. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM).

Asyraf Ridwan Ali & Berhanundin Abdullah. (2015). Falsafah pendidikan Jawi dalam memperkasakan tamadun Islam di Malaysia. International Conference

on Empowering Islamic Civilization in the 21st Century 6-7 September 2015 (hlm. 574-585). Universiti Sultan Zainal Abidin, Malaysia.

Hashim, H. M. (2005). Peranan tulisan Jawi dalam perkembangan Islam di Malaysia. Jurnal Pengajian Melayu, 16, 86-115.

Idris Zakaria. (2012). Islam dan falsafahnya dalam kebudayaan Melayu. Jurnal Hadhari Special Edition, 92.

Mahayudin, H. Y. (1994). Naskhah Jawi: Sejarah dan teks (Vol. 16). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mahayudin, H. Y. (2000). Karya klasik Melayu Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Mansor, S. (2012). Tulisan Jawi sebagai penanda aras penguasaan tamadun Islam di Nusantara: Meneladani peranan tamadun Islam silam dalam mengukuhkan

penggunaan tulisan Jawi. 1-9. Dilayari pada 27 Julai 2021, daripada http://umpir.ump.edu.my/id/eprint/5625/1/jawi-pbmsk-mansor.pdf

Ming, D. C. (2016). Sejarah Awal Penulisan Manuskrip Melayu. Seminar Antarabangsa Manuskrip Melayu. Arkib Negara dan Perpustakaan Negara

Malaysia.

Mohd Alwee, Y. (2005). Perkembangan tulisan Jawi dan aplikasinya dalam masyarakat Islam di Malaysia. Jurnal Usuluddin, 21, 23-38.

Mohd Eezan Hamdzah & Shahlan Surat. (2020). Pemupukan minat terhadap Jawi

dalam kalangan murid sekolah rendah. Jurnal Personalia Pelajar, 23(2),

-109.

Mohd Puaad bin Abdul Malik, Rahimin Affandi bin Abd. Rahim, Ahmad Farid Abd

Jalal & Huzaimah Hj Ismail. (2018). Kitab Jawi dan pengilmuan masyarakat

Melayu. Jurnal Al-’Ulwan, 3(1), 34-57.

Mohd Shukri, H. (2016). Evolusi tasawur pemikiran Melayu: Kajian historiografi.

Jurnal Perbadanan Adat Melayu dan Warisan Negeri Selangor (SERI

ALAM), 13(1), 5-30.

Mohd Sukki Othman & Adi Yasran Abdul Aziz. (2012). Undang-undang Pelabuhan

Kedah dari perspektif sejarah dan budaya. Jurnal Kemanusiaan, 19(1), 1-16.

Muhammad Fathi, Y. (2020). Tulisan Jawi adalah identiti negara. Harian Metro.

Dilayari pada 25 Julai 2021, daripada https://www.hmetro.com.my/

utama/2020/01/532116/tulisan-jawi-adalah-identiti-negara-metrotv

Naquiah Nahar, Jimaain Safar, Ahmad Kilani Mohamed, Aminudin Hehsan,

Badlihisham Mohd. Nasir & Juhazren Junaidib. (2018). Perkembangan

tulisan Jawi dalam konteks pendidikan di negeri Johor. Jurnal Penyelidikan

Pusat Islam Iskandar, 1, 16-29.

Rahimin Affandi Abd Rahim, Ruzman Md Nor, Nor Hayati Md Dahlal & Norafifah

Abd Hamid. (2013). Islam dan kearifan tempatan di alam Melayu: Analisis

kritikal. Journal of Southeast Asian Studies (JATI), 18, 223-245.

Rahimin Affandi Abd. Rahim, Awang Azman bin Awang Pawi, Ahmad Farid Abd

Jalal, Mohd Puaad bin Abdul Malik. (2019). Kitab Jawi sebagai karya

kearifan tempatan Melayu: Analisis sejarah intelektual. Jurnal Al-Banjari,

(1), 49-84.

Rasyidah Ibrahim, Rahimah Embong, Firdaus Khairi Abdul Kadir & Huda Afiqah

Hashim. (2019). Pemerkasaan tulisan Jawi dahulu dan kini. BITARA

International Journal of Civilizational Studies and Human Sciences, 2(1),

-37.

Sabitha, M. (2005). Kaedah penyelidikan sains sosial. Petaling Jaya: Pearson

Prentice Hall.

Shakila Ahmad, Hussain Othman, Rafiuddin Afkari, Mikdar Rusdi & Muhammad

Hisyam Abdul Rahim. (2018). Tinjauan terhadap cabaran semasa tulisan

Jawi sebagai warisan masyarakat peradaban bangsa Melayu. Journal of

Techno Social, 10(1), 57-62.

Sidik, F. (1995). Tulisan Jawi: Pelestarian dan pendaulatannya di alam Melayu.

Seminar Tulisan Jawi, 4 September 1995.

Siti Zahidah Kosran, Latifah Abdul Majid & Ahamad Asmadi Sakat. (2017).

Peranan tulisan Jawi dalam penulisan hadith di Nusantara. Jurnal al-Turath,

(2), 49-53.

Wan Mohd Nor, W. D. (2005). Beberapa aspek pandangan alam orang Melayu

dalam Manuskrip Melayu Tertua al-Aqa’id al-Nasafi. Jurnal Akidah dan

Pemikiran Islam (Afkar), 6(1), 1-14.

Zurina Abdullah & Adi Yasran Abdul Aziz. (2020). Peminggiran tulisan Jawi

sebagai lambang jati diri Melayu: Satu kajian tinjauan. Jurnal Sultan

Alauddin Sulaiman Shah, 7(2), 244-255.

Published

2021-12-15

How to Cite

SITI NURUL IZZA BINTI HASHIM, ROZIAH BINTI SIDIK @ MAT SIDEK, & IZZIAH SURYANI MAT RESAD @ ARSHAD. (2021). TULISAN JAWI PELOPOR KEILMUAN DI ALAM MELAYU: SATU KAJIAN AWAL: Jawi Script Precursor of Knowledge in the Malay World: An Early Study. MANU Jurnal Pusat Penataran Ilmu Dan Bahasa, 32(2), 19–34. https://doi.org/10.51200/manu.v32i2.3578
Total Views: 4064 | Total Downloads: 3636