PEMBANGUNAN MASYARAKAT PERIBUMI PANTAI BARAT BORNEO UTARA DALAM CATATAN SEJARAH TERPILIH

Development of the West Coast North Borneo Indigenous Peoples in Selected Historical Records

Authors

  • YUSRY SULAIMAN Program Sejarah, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Malaysia Sabah, Kota Kinabalu, Sabah
  • BILCHER BALA Program Sejarah, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Malaysia Sabah, Kota Kinabalu, Sabah bilcher@ums.edu.my

DOI:

https://doi.org/10.51200/jba.v5i1.2844

Keywords:

Pembangunan, masyarakat peribumi, Kesultanan Brunei, SBUB, pantai barat, Development, indigenous peoples, Sultanate of Brunei, west coast

Abstract

Penulis tempatan dan Eropah mempunyai catatan berkenaan perkembangan politik dan ekonomi masyarakat peribumi di Borneo Utara. Kesultanan Brunei memerintah pantai barat Borneo Utara dibantu oleh golongan pembesar Brunei yang dikenali sebagai wazir. Penulis Eropah juga menjelaskan bagaimana pembesar Brunei membantu kesultanan mengendalikan sistem pentadbiran di Borneo Utara. Mereka ini berperanan dalam memastikan urusan orang asli Borneo Utara. Namun, setelah SBUB menjajah Borneo Utara pada tahun 1881, pentadbiran kolonial mengubah corak pemerintahan menjadi eksploitasi ekonomi komersial.
Justeru, SBUB mengambil alih jajahan Kesultanan Brunei sehingga mencetuskan pemberontakan dalam kalangan masyarakat peribumi. Objektif penulisan makalah ini adalah untuk membincangkan perkembangan politik dan ekonomi serta reaksi masyarakat peribumi di pantai barat Borneo Utara semasa pemerintahan Kesultanan Brunei hingga pemerintahan Syarikat Borneo Utara Inggeris dari perspektif Eropah dan sejarawan tempatan. Makalah ini menggunakan sumber primer dan sekunder.


Local and European writers have notes on the political and economic development of indigenous peoples in North Borneo. The Sultanate of Brunei ruled the west coast of North Borneo assisted by a group of Brunei dignitaries known as Wazir. European writers also explain how Brunei dignitaries helped the sultanate in operating the administrative system in North Borneo. They play a role in ensuring the affairs of the natives of North Borneo. However, after SBUB colonized North Borneo in 1881, the colonial administration changed the pattern of government into a commercial economic exploitation. Thus, SBUB took over
the colony of the Sultanate of Brunei until it sparked an uprising among the natives. The objective of this paper is to discuss the political and economic developments as well as the reactions of indigenous peoples on the west coast of North Borneo during the reign of the Sultanate of Brunei to the rule of the British North Borneo Company from the perspective of European and local historians. This paper uses primary and secondary sources.

Author Biography

YUSRY SULAIMAN, Program Sejarah, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Malaysia Sabah, Kota Kinabalu, Sabah



References

Abdul Rahman Haji Abdul Karim. 2008. Keruntuhan Empayar Brunei abad ke-19: Satu

kajian dari sudut ekonomi. Pusat Sejarah Brunei: Brunei Darussalam.

Awang Hasbol. 2011. Kesultanan Melayu Brunei abad ke-19, politik dan struktur

pentadbiran. Brunei Darulssalam: Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei Darussalam.

Baszley Bee Basrah Bee, Sabihah Osman & Nordin Sakke. 2009. Asas kajian persempadanan

negeri Sabah. Kota Kinabalu: Penerbit Universiti Malaysia Sabah.

Gullick, J. 1970. Sistem politik bumiputera Tanah Melayu Barat. Kuala Lumpur: Dewan

Bahasa dan Pustaka.

Sather, C. 1997. The Bajau Laut Adaptation, history and fate in a maritime fishing society of

south eastern Sabah. Singapore: Oxford University Press.

Warren, J. F. 1981. The Sulu Zone, 1768–1898: Dynamics of eternal trade slavery and etnicity

in the transformation of Southeast Asia Maritime. Singapore: Singapore University

Press.

Tregonning, K. G. 2007. Under chartered company rule: North Borneo 1881–1946. Kuala

Lumpur: University of Malaya Press.

Singh, Ranjit. 2011. The making of Sabah 1865–1941: The dynamics of indigenous society.

Kota Kinabalu: Bahagian Kabinet dan Dasar.

Rutter, Owen. 2016. The Pagans of Borneo. Opus Publication: Kota Kinabalu.

Rutter, Owen. 2016. British North Borneo. Opus Publication: Kota Kinabalu.

Saint J, S. 1974. Life in the forest of the far east volume I. Kuala Lumpur: Oxford University

Press.

Norman, E. I. H. 1922. Among primitive peoples in Borneo. London: Oxford University Press.

Treacher, William Hood. 1891. Sketches Brunei, Sarawak, Labuan and North Borneo,

Singapore: Government Printing Press.

Wright, L, R. 1988. The origin British Borneo, Hong Kong University Press.

Artikel dan Jurnal

Johny, M. Mohamad Shaukhi Mohd. Radzi & Mosli Tarsat. (2015). Penentangan pemimpin

tempatan terhadap perlaksaan Dasar Tanah British North Borneo Chartered Company

(BNBCC) di Borneo Utara: 1881–1941. Jurnal Kinabalu, 21, 77–95.

Leys, Peter. (1968). Observation on the political system 1883-1885. Journal of the Malaysian

Branch of the Royal Asiatic Society. 41(2), 128–141.

Sweeney, Amin. (1968). Silsilah Raja-Raja Brunei. Journal of the Malaysian Branch of the

Royal Asiatic Society, 41(2), 46–127.

Published

2020-12-31

How to Cite

[1]
SULAIMAN, Y. and BALA, B. 2020. PEMBANGUNAN MASYARAKAT PERIBUMI PANTAI BARAT BORNEO UTARA DALAM CATATAN SEJARAH TERPILIH: Development of the West Coast North Borneo Indigenous Peoples in Selected Historical Records. Jurnal Borneo Arkhailogia (Heritage, Archaeology and History). 5, 1 (Dec. 2020). DOI:https://doi.org/10.51200/jba.v5i1.2844.
Total Views: 814 | Total Downloads: 997